بیماری آنفولانزا در بوقلمون: علائم، پیشگیری و درمان

آنفلوآنزای پرندگان (Avian Influenza) بیماری است که طیور اهلی از جمله بوقلمون ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد. این بیماری که توسط ویروس های آنفولانزای نوع A ایجاد می‌شود، به ویژه در بوقلمون ها به دلیل حساسیت بالای این پرندگان، می‌تواند تلفات سنگینی ایجاد کند.

آنفولانزای فوق حاد پرندگان (HPAI) با شیوع ناگهانی و مرگ و میر بالا در گله مشخص می‌شود؛ علائم اصلی شامل مشکلات تنفسی مانند نفس نفس زدن و گوارشی مثل اسهال شدید است که به سرعت به مرگ منجر می‌شود. همچنین ممکن است تورم در سر، گردن و اطراف چشم ها و تغییر رنگ بنفش در سر و پاها مشاهده شود. بوقلمون ها اغلب علائم عصبی مانند لرزش، پیچ خوردگی گردن، فلج بال ها و حرکات غیرطبیعی هنگام دراز کشیدن را نشان می‌دهند.

در این مقاله، به بررسی جامع این بیماری، علائم، راه های پیشگیری و درمان آن می‌پردازیم تا اطلاعات مفیدی برای پرورش دهندگان بوقلمون ارائه دهیم.

بر اساس اطلاعات مرکز مطالعات بیماری های دامی CFSPH، این بیماری در بوقلمونها می‌تواند به صورت فوق حاد (HPAI) یا کم بیماری زا (LPAI) ظاهر شود که نوع فوق حاد آن به دلیل میزان مرگ و میر بالا، خطرناک تر است.

این بیماری نه تنها برای بوقلمون ها، بلکه به دلیل قابلیت انتقال به انسان و سایر حیوانات، یک نگرانی مشترک برای سلامت عمومی و صنعت طیور است. به عنوان مثال، ویروس H5N1 یکی از سویه های شناخته شده ای است که می‌تواند در شرایط خاص به انسان منتقل شود.

انواع آنفولانزای پرندگان

ویروس های آنفولانزای پرندگان بر اساس ویژگی های ژنتیکی و شدت بیماری که در طیور ایجاد می‌کنند، به دو دسته “کم بیماری زا” یا “فوق حاد” طبقه بندی می‌شوند. اکثر ویروس ها کم بیماری زا هستند، به این معنی که هیچ علامتی ایجاد نمی‌کنند یا فقط باعث بروز علائم بالینی جزئی از عفونت را در طیور می‌شوند.

• آنفولانزای فوق حاد پرندگان (HPAI)
• آنفولانزای کم بیماری زا پرندگان (LPAI)

علائم آنفولانزا در بوقلمون

علائم آنفولانزای پرندگان در بوقلمون ها بسته به سویه ویروس و شرایط گله متفاوت است. بر اساس گزارش CFSPH، علائم بالینی در بوقلمون ها شامل موارد زیر است:

• علائم تنفسی: تنفس سخت، خس خس سینه، عطسه، آبریزش بینی و چشم ها.
• علائم گوارشی: اسهال، کاهش اشتها و کاهش وزن.
• علائم عصبی: لرزش سر، پیچیدگی گردن، فلج شدن پاها و بال ها.
• کاهش تولید: کاهش تخم گذاری، کاهش کیفیت تخم و نطفه داری.
• علائم عمومی: بی حالی، ژولیدگی پرها، تورم سر و صورت، تیرگی تاج و ریش.

در موارد شدید (HPAI)، بیماری می‌تواند به سرعت منجر به مرگ پرنده شود، گاهی حتی بدون بروز علائم واضح. به گزارش وب‌سایت فدراسیون ملی بوقلمون، بوقلمونها نسبت به سایر طیور مانند مرغ به ویروس آنفولانزا حساس تر هستند، که این موضوع نیاز به نظارت دقیق تر را در گله های بوقلمون برجسته می‌کند.

نکته: علائم آنفولانزا در بوقلمون ها ممکن است با بیماری های دیگر مانند بیماری نیوکاسل یا بیماری برونشیت اشتباه گرفته شود. بنابراین، تشخیص دقیق توسط دامپزشک و آزمایش های آزمایشگاهی (مانند PCR) ضروری است.

تشخیص آنفولانزا در بوقلمون چگونه است؟

تشخیص زودهنگام HPAI کلید مهار آن است. متأسفانه یکی از اولین نشانه ها، مرگ ناگهانی و غیرقابل توضیح است. بسیاری از موارد گزارش شده نشان دادند که طیور قبل از مرگ، کمتر از حد معمول آب می‌نوشند.

تشخیص آنفولانزای بوقلمون هم از طریق مشاهده علائم بالینی و هم با استفاده از آزمایش های دقیق آزمایشگاهی انجام می‌شود.

• بوقلمون های تخم گذار ممکن است علائم افسردگی، پرهای ژولیده و کاهش سر و صدا داشته باشند. تغییر رنگ تاج به بنفش یا خشک شدن آن نیز دیده می‌شود.
• بوقلمون ها ممکن است بیحال و ساکت باشند، بیشتر دراز بکشند و اطراف چشمشان متورم شود.

تست های آزمایشگاهی

برای تأیید و تشخیص دقیق آنفولانزای بوقلمون، از روش های آزمایشگاهی زیر استفاده می‌شود:

• آزمایش RT-PCR (واکنش زنجیره ای پلیمراز با رونویسی معکوس): این آزمایش “استاندارد طلایی” برای تشخیص ویروس آنفولانزا محسوب می‌شود. با بررسی نمونه های ترشحات تنفسی یا مدفوع، RT-PCR می‌تواند حتی در مراحل اولیه عفونت، ژنوم ویروس را شناسایی کند.
• ELISA (آزمون ایمونوسوربنت متصل به آنزیم): این آزمون برای تشخیص آنتی بادی های تولید شده در پاسخ به ویروس به کار می‌رود و به ویژه برای بررسی سطح ایمنی گله پس از واکسیناسیون مفید است.
• آزمون هم‌آگلوتیناسیون (HA) و مهار هم‌آگلوتیناسیون (HI): این آزمایش ها برای شناسایی پروتئین های سطحی ویروس (هم‌آگلوتینین) و تعیین تیپ ویروسی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
• کشت ویروس: اگرچه این روش زمان بر است، اما برای شناسایی ویروس های جدید و انجام مطالعات ژنتیکی بر روی آنها اهمیت زیادی دارد.

برای اینکه نتایج آزمایش ها دقیق باشند، نمونه گیری صحیح بسیار مهم است. نمونه گیری باید توسط دامپزشک یا تکنسین آموزش دیده انجام شود تا از هرگونه آلودگی متقابل جلوگیری شود.

درمان آنفولانزا در بوقلمون

درمان مستقیم آنفولانزای پرندگان در بوقلمون ها چالش برانگیز است، زیرا هیچ داروی اختصاصی برای ویروس HPAI وجود ندارد. با این حال، برخی اقدامات می‌توانند به کاهش تلفات کمک کنند:

• داروهای ضد ویروس: داروهایی مانند اوسلتامیویر (تامیفلو) در برخی موارد به صورت تجربی استفاده شده‌اند، اما مصرف آنها در طیور به دلیل باقی ماندن در گوشت و تخم مرغ محدود است.
• مدیریت گله: قرنطینه فوری پرندگان بیمار و معدوم سازی گله های آلوده برای جلوگیری از گسترش ویروس.
• تقویت سیستم ایمنی: استفاده از ویتامین های A، C و E برای بهبود سلامت عمومی بوقلمون ها، به ویژه در جوجه بوقلمون های جوان که آسیب پذیرتر هستند.

هشدار: بیماری هایی مانند بیماری ککسیدیوز یا بیماری تاج آبی می‌توانند سیستم ایمنی بوقلمون ها را تضعیف کرده و آنها را مستعد ابتلا به آنفولانزا کنند. بنابراین، مدیریت جامع سلامت گله ضروری است.

علل و راه های انتقال آنفولانزای پرندگان

1. تماس مستقیم: تماس بوقلمون ها با پرندگان وحشی یا طیور آلوده.
2. تماس غیرمستقیم: از طریق آب، دان و خوراک بوقلمون آلوده به مدفوع یا ترشحات پرندگان بیمار.
3. تجهیزات و محیط آلوده: قفس ها، کفش ها، لباس ها و وسایل حمل و نقل می‌توانند ویروس را منتقل کنند.
4. هوا: ویروس می‌تواند تا فاصله ۷۰ متری از طریق ذرات معلق در هوا منتقل شود.

پرندگان مهاجر، به ویژه در فصل مهاجرت، نقش مهمی در گسترش ویروس دارند. به عنوان مثال، در سال های اخیر، مواردی از تلفات پرندگان وحشی در ایران (مانند تالاب میقان) گزارش شده که نشان دهنده حضور ویروس در اکوسیستم است.

تأثیر آنفولانزا بر صنعت بوقلمون

آنفولانزای پرندگان تأثیرات اقتصادی شدیدی بر صنعت پرورش بوقلمون دارد. بر اساس گزارش American Farm Bureau Federation، در سال های اخیر، شیوع این بیماری در آمریکا منجر به معدوم سازی میلیون ها بوقلمون و افزایش قیمت گوشت بوقلمون و تخم آن شده است. این موضوع به ویژه در نژادهایی مانند بوقلمون بیوتی و بوقلمون بوربون که برای تولید گوشت پرورش داده می‌شوند، خسارات سنگینی به همراه داشته است.

علاوه بر این، به دلیل قابلیت انتقال ویروس به انسان، شیوع بیماری می‌تواند محدودیت های تجاری ایجاد کند و صادرات محصولات طیور را تحت تأثیر قرار دهد. به عنوان مثال، در ایران، شیوع آنفولانزا در سال ۱۳۷۷ خسارات سنگینی به مرغداری ها وارد کرد.

راه های پیشگیری از آنفولانزا در بوقلمون

پیشگیری از آنفولانزای پرندگان در گله های بوقلمون نیازمند رعایت دقیق پروتکل های بهداشتی و مدیریت صحیح است. برخی از اقدامات کلیدی عبارتند از:

1. قرنطینه و کنترل تردد: محدود کردن ورود افراد و تجهیزات به سالن های پرورش و استفاده از حوضچه های ضدعفونی در ورودی ها.
2. واکسیناسیون: استفاده از واکسن های کشته شده در برخی کشورها برای کاهش خطر بیماری. در ایران، واکسن های خاصی برای بوقلمون ها توصیه شده است.
3. بهداشت محیط: ضدعفونی منظم سالن ها، تجهیزات و دان و خوراک بوقلمون برای جلوگیری از آلودگی.
4. جدا کردن گله از پرندگان وحشی: جلوگیری از تماس بوقلمون ها با پرندگان مهاجر یا آبزی.
5. نظارت بر سلامت گله: بررسی روزانه جوجه بوقلمون ها برای شناسایی زودهنگام علائم بیماری.

توصیه: پرورش دهندگان باید از خرید جوجه بوقلمون از منابع غیرمعتبر خودداری کنند، زیرا ممکن است ویروس از طریق تخم های آلوده منتقل شود.

واکسیناسیون آنفولانزای بوقلمون

واکسیناسیون ابزاری حیاتی در مهار آنفولانزای بوقلمون است. هدف اصلی آن، ساختن یک سیستم دفاعی قوی در گله و کاهش انتشار ویروس توسط پرندگان بیمار است. اگرچه واکسن ها نمی‌توانند به طور کامل از آلودگی جلوگیری کنند، اما با کاهش شدت بیماری و مرگ و میر، خسارات ناشی از آنفولانزا را به حداقل می‌رسانند.

درجدول زیر انواع واکسن های آنفولانزای بوقلمون را ببینید:

یک برنامه واکسیناسیون مؤثر برای بوقلمون ها معمولاً شامل موارد زیر است:

• جوجه های یک روزه: واکسیناسیون اولیه در این سن، برای ایجاد ایمنی پایه در برابر ویروس های رایج مانند H5 و H9 ضروری است.
• واکسیناسیون تقویتی: دوزهای تقویتی، بسته به نوع واکسن و شرایط منطقه، در سنین ۴ تا ۶ هفتگی و سپس در دوره های بعدی تجویز می‌شوند.
• واکسن های تنفسی و خوراکی: برخی از واکسن ها به صورت اسپری یا قطره چشمی به کار می‌روند تا ایمنی موضعی را در دستگاه تنفسی ایجاد کنند.

ایمنی گوشت بوقلمون در برابر آنفولانزا

یکی از نگرانی های رایج، ایمنی مصرف گوشت بوقلمون در زمان شیوع آنفولانزا است. بر اساس منابع، پخت کامل گوشت بوقلمون در دمای حداقل ۱۶۵ درجه فارنهایت (۷۴ درجه سانتی‌گراد) ویروس آنفولانزا را غیرفعال می‌کند. بنابراین، با رعایت نکات بهداشتی در آشپزی، مصرف گوشت بوقلمون کاملاً ایمن است.

سخن پایانی

بیماری آنفولانزای پرندگان یک تهدید جدی برای گله های بوقلمون و نیازمند مدیریت دقیق و اقدامات پیشگیرانه است. با رعایت پروتکل های بهداشتی، نظارت منظم بر سلامت گله و استفاده از منابع معتبر برای کسب اطلاعات، می‌توان خطر این بیماری را به حداقل رساند. پرورش‌دهندگان باید به علائم بیماری های مشابه توجه داشته باشند و برای تشخیص دقیق با دامپزشک مشورت کنند.

مجموعه میهن ماکیان، جوجه بوقلمون های یک ماهه را پس از واکسیناسیون کامل به مشتریان خود تحویل می‌دهد. این جوجه ها با یک دوز واکسن تزریقی آنفلوآنزا و دو دوز واکسن آشامیدنی نیوکاسل واکسینه شده‌اند تا از سلامت آنها اطمینان حاصل شود.

برای کسب اطلاعات بیشتر و سفارش جوجه بوقلمون با میهن ماکیان به شماره ۰۹۰۲۴۴۷۳۶۴۵ تماس بگیرید.