بیماری برونشیت در بوقلمون با روش های تشخیص و پیشگیری
برونشیت عفونی (IB) یک بیماری حاد و بسیار مسری در پرندگان از جمله در بین بوقلمون ها است که توسط گاما کورونا ویروس (IBV) ایجاد میشود. این بیماری عمدتاً دستگاه تنفسی را درگیر می‌کند و با علائم تنفسی در جوجه ها مشخص میشود.
نحوه انتقال این ویروس از طریق هوا، تماس مستقیم با پرنده آلوده و همچنین به صورت غیرمستقیم از طریق تجهیزات آلوده یا مدفوع پرندگان منتقل میشود. برونشیت عفونی در سراسر جهان شایع است و سویه های مختلفی از آن وجود دارد که می‌توانند باعث مشکلات تنفسی، کاهش یا تولید تخم با کیفیت پایین (پوست نازک، بدشکل، کمرنگ) و حتی آسیب های کلیوی شوند. آسیب های کلیوی، به خصوص در پرندگان جوان، می‌توانند منجر به تلفات و نفریت مزمن شوند.
پیشگیری از طریق واکسیناسیون (واکسن های زنده و غیرفعال) امکان پذیر است. ویروس می‌تواند برای هفته ها در دستگاه گوارش بوقلمون باقی بماند و از طریق مدفوع دفع شود، حتی اگر پرنده علائم بالینی نداشته باشد. تاکنون هیچ موردی از ابتلای انسان به ویروس برونشیت عفونی گزارش نشده است. در این مقاله، با استناد به منابع علمی به‌روز و معتبر به بررسی علائم، روش های تشخیص، پیشگیری و درمان این بیماری می‌پردازیم.
بیماری برونشیت در بوقلمون چیست؟
بیماری برونشیت عفونی (Infectious Bronchitis) توسط ویروس برونشیت عفونی (IBV) ایجاد میشود که یک گاما کرونا ویروس از خانواده Coronaviridae است. این ویروس در درجه اول مرغ ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد، اما سویه های خاصی از آن می‌توانند بوقلمون ها را نیز مبتلا کنند. علاوه بر این، کرونا ویروس بوقلمون (TCoV)، که شباهت ژنتیکی ۸۶ درصدی با IBV دارد، عامل اصلی بیماری های گوارشی مانند آنتریت عفونی در بوقلمون های جوان است.
The TCoVs have the potential to affect turkeys of all ages. According to the severity of the infection, morbidity can exceed 100%, and mortality can range from 10% to 50% or more. Young poults are the most susceptible.
ویروس های کرونا بوقلمون (TCoVs) قابلیت آلوده کردن بوقلمون ها در تمام سنین را دارند. بسته به شدت عفونت، میزان ابتلا می‌تواند بیش از ۱۰۰٪ باشد و مرگ و میر نیز می‌تواند بین ۱۰٪ تا ۵۰٪ یا حتی بیشتر متغیر باشد. جوجه بوقلمون های جوان بیشترین حساسیت را دارند. (Houta et al., 2021)
این ویروس ها به دلیل تنوع آنتی‌ژنیک بالا و توانایی بازترکیبی ژنتیکی، چالش های زیادی در پیشگیری و کنترل ایجاد می‌کنند. به عنوان مثال، تحقیقات نشان داده که تغییرات کوچک در توالی اسید آمینه پروتئین Spike (S) می‌تواند به ظهور سویه های جدید با ویژگی های بیماری زایی متفاوت منجر شود.
علائم بیماری برونشیت در بوقلمون
گرچه برونشیت در بوقلمون ها کمتر از مرغ ها شایع است، اما در صورت انتقال افقی (مثلاً از مرغ های آلوده در همان واحد پرورش)، ممکن است با علائم زیر بروز کند:
علائم گوارشی (آنتریت کرونا ویروسی)
- اسهال شدید و مدفوع آبکی
- کاهش مصرف دان و خوراک بوقلمون
- کاهش وزن و رشد ناکافی
- افزایش مرگ و میر، به ویژه در سندرم مرگ و میر آنتریت جوجه بوقلمون (PEMS)
علائم تنفسی (مرتبط با IBV)
- سرفه، عطسه و صداهای تنفسی غیرعادی (تراشه ای)
- ترشحات مخاطی در بینی و سینوس ها
- تنگی نفس و تورم صورت در موارد شدید
- کاهش مصرف خوراک و بی حالی
علائم کلی
- پرهای ژولیده و کاهش فعالیت
- تجمع جوجه بوقلمون ها برای گرما
- افزایش مرگ و میر تا ۶۰% در موارد همراه با عفونت های باکتریایی ثانویه مانند اشریشیا کلی
تحقیقات نشان داده که TCoV می‌تواند با دیگر پاتوژن ها مانند ویروس ها، باکتری ها و تک یاخته ها ترکیب شده و سندرم PEMS را تشدید کند.
این بیماری به طور خاص جوجه بوقلمون های ۱ تا ۴ هفته ای را تحت تأثیر قرار می‌دهد. علائم مشابه می‌توانند با بیماری هایی مانند بیماری نیوکاسل بوقلمون یا بیماری آنفولانزا در بوقلمون اشتباه گرفته شوند، بنابراین تشخیص دقیق آزمایشگاهی ضروری است.
علل برونشیت پرندگان و عوامل خطر
- TCoV: بیشتر باعث آنتریت عفونی در بوقلمون ها میشود و سیستم گوارشی را هدف قرار می‌دهد.
- IBV: در درجه اول بیماری تنفسی ایجاد می‌کند، اما برخی سویه ها می‌توانند کلیه ها و سیستم تولید مثلی را تحت تأثیر قرار دهند.
روش های انتقال برونشیت در بوقلمون چیست؟
ویروسهای TCoV و IBV می‌توانند از طریق تماس مستقیم، آئروسل، آب و غذای آلوده یا تجهیزات مشترک منتقل شوند. بازارهای پرندگان زنده (LBMs) نقش مهمی در گسترش این بیماری دارند.
آیا بیماری برونشیت در بوقلمون به انسان منتقل میشود؟
خیر، ویروسهای IBV و TCoV مختص پرندگان هستند و بر اساس منابع هیچ شواهدی از انتقال به انسان وجود ندارد.
تشخیص بیماری برونشیت در بوقلمون ها
تشخیص دقیق بیماری برونشیت در بوقلمونها نیازمند روش های آزمایشگاهی پیشرفته است. روش های اصلی تشخیص عبارت‌اند از:
- آزمایش های سرولوژیکی: تست ELISA و هم‌آگلوتیناسیون (HI) برای شناسایی آنتی بادی های علیه IBV یا TCoV.
- آزمایش های مولکولی: RT-PCR و RT-qPCR برای شناسایی ژن S1 ویروس. این روش ها امکان تایپ ژنتیکی ویروس را فراهم می‌کنند. همچنین تجزیه و تحلیل توالی ژن Spike برای شناسایی سویه های خاص.
- جداسازی ویروس: کشت ویروس در تخم مرغ های جنین دار برای تأیید حضور ویروس.
- کالبدشکافی: مشاهده ضایعات مانند ترشحات مخاطی در مجاری تنفسی، التهاب روده ها، یا رسوب اورات در کلیه ها.
پیشگیری و کنترل بیماری برونشیت پرندگان
پیشگیری از بیماری برونشیت در بوقلمون ها نیازمند مدیریت جامع و رعایت اصول بهداشتی است. در ادامه، راهکارهای کلیدی آورده شده است:
واکسیناسیون
واکسن های زنده ضعیف شده و غیرفعال برای IBV در مرغ‌ها وجود دارد، اما اثربخشی آنها در بوقلمون ها محدود است، زیرا سویه های مختلف ویروس محافظت متقاطع ایجاد نمی‌کنند. تلاش ها برای توسعه واکسن های TCoV ادامه دارد، اما واکسن های فعلی علیه سویه های غیرهمسان (heterologous) اثربخشی محدودی دارند.
مدیریت بهداشتی
- تهویه مناسب: کاهش غلظت آمونیاک و بهبود کیفیت هوا در سالن های پرورش.
- تغذیه متعادل: استفاده از دان و خوراک بوقلمون با کیفیت بالا برای تقویت سیستم ایمنی.
- جدا کردن پرندگان بیمار: قرنطینه پرندگان آلوده برای جلوگیری از گسترش ویروس.
- ضدعفونی تجهیزات: جلوگیری از انتقال ویروس از طریق تجهیزات آلوده.
کنترل بازارهای پرندگان زنده
نظارت بر بازارهای پرندگان زنده برای کاهش خطر انتقال ویروس به گله های تجاری ضروری است.
انتخاب نژادهای مقاوم
نژادهایی مانند بوقلمون بیوتی و بوقلمون بوربون ممکن است حساسیت متفاوتی به بیماری داشته باشند. انتخاب نژاد مناسب و مدیریت دقیق می‌تواند خطر را کاهش دهد.
درمان بیماری برونشیت در بوقلمون
هیچ درمان اختصاصی برای بیماری برونشیت ویروسی وجود ندارد، اما مدیریت علائم و پیشگیری از عفونت های ثانویه می‌تواند به بهبود گله کمک کند:
- آنتی ببیوتیک ها: برای کنترل عفونت های باکتریایی ثانویه مانند اشریشیا کلی.
- الکترولیت ها: افزودن الکترولیت به آب آشامیدنی برای کاهش اثرات اسهال و کم آبی.
- تقویت تغذیه: استفاده از مکمل های ویتامین و مواد معدنی برای بهبود سیستم ایمنی.
هشدار: استفاده خودسرانه از آنتی بیوتیک ها می‌تواند منجر به مقاومت میکروبی شود. باید با دامپزشک مشورت کنید.
تأثیر اقتصادی بیماری برونشیت بر پرورش بوقلمون
بیماری برونشیت در بوقلمون ها می‌تواند منجر به کاهش شدید رشد، افت بازده خوراک و افزایش مرگ و میر شود که مستقیماً سودآوری پرورش دهندگان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. علاوه بر این، هزینه های مربوط به تشخیص، درمان و اقدامات پیشگیرانه نیز بار مالی اضافی ایجاد می‌کند. به عنوان مثال، سندرم PEMS می‌تواند مرگ و میر گله را به طور قابل توجهی افزایش دهد.
سخن پایانی
بیماری برونشیت در بوقلمون ها یک بیماری ویروسی جدی است که می‌تواند تأثیرات منفی قابل توجهی بر صنعت پرورش بوقلمون داشته باشد. با درک علائم، استفاده از روش های تشخیصی پیشرفته و اجرای برنامه های پیشگیری قوی، می‌توان اثرات این بیماری را به حداقل رساند.
پرورش دهندگان باید بر مدیریت بهداشتی، تغذیه مناسب و نظارت مداوم تمرکز کنند تا سلامت گله های خود را از نظر همه بیماری های مربوط به پرندگان از جمله برونشیت، بیماری تاج آبی، ککسیدیوز و غیره تضمین کنند.
جوجه بوقلمون های یک ماهه میهن ماکیان با برنامه واکسیناسیون کامل، شامل یک دوز واکسن تزریقی آنفلوآنزا و دو دوز واکسن آشامیدنی نیوکاسل، آماده تحویل به شما مشتریان عزیز هستند. برای کسب اطلاعات بیشتر یا ثبت سفارش، با ما تماس بگیرید.
