بیماری تاج آبی در بوقلمون و راه های پیشگیری از آن

بیماری تاج آبی یکی از بیماری های عفونی شایع در بوقلمون ها است که به ویژه در جوجه بوقلمون ها خسارات زیادی به صنعت پرورش بوقلمون وارد می‌کند. این بیماری که در منابع علمی با نام Bluecomb Disease شناخته می‌شود، عمدتاً توسط ویروس هایی مانند کرونا ویروس ایجاد می‌شود و با علائم گوارشی و ضعف عمومی در بوقلمون ها همراه است.

بیماری تاج آبی یکی از چالش های جدی در پرورش بوقلمون است که می‌تواند سلامت گله و سودآوری مزرعه را به خطر بیندازد. بنابراین خوب است با علائم و راه های پیشگیری از این بیماری آشنا شوید تا بتوانید از بروز خسارت و تلفات جلوگیری کنید.

طبق منابع علمی مانند The Poultry Site، عامل اصلی این بیماری معمولاً کرونا ویروس های طیور هستند، اگرچه عوامل باکتریایی ثانویه نیز می‌توانند شدت بیماری را افزایش دهند. این بیماری به ویژه در بوقلمون های جوان (زیر ۶ هفته) شایع است و می‌تواند منجر به تلفات بالا و کاهش رشد در گله شود.

تفاوت علائم در مراحل مختلف بیماری به شرح زیر است:

• مرحله اولیه: در این مرحله، علائم خفیف مانند کاهش اشتها و بیحالی ظاهر می‌شود. ممکن است این علائم را با استرس محیطی اشتباه بگیرید.
• مرحله حاد: تغییر رنگ تاج، اسهال شدید و کاهش وزن بارز می‌شود. این مرحله معمولاً ۳ تا ۵ روز پس از آلودگی رخ می‌دهد.
• مرحله مزمن: در صورت عدم درمان، بیماری می‌تواند به عفونت های ثانویه باکتریایی منجر شود که علائم را تشدید می‌کند.

علائم و نشانه های بیماری تاج آبی در بوقلمون ها

شناخت دقیق علائم بیماری تاج آبی در بوقلمون برای تشخیص زودهنگام و جلوگیری از شیوع آن ضروری است. این بیماری معمولاً در بوقلمون های جوان (از جوجه بوقلمون تا سن ۱۲ هفتگی) شایع تر است، اما می‌تواند پرندگان بالغ را نیز تحت تأثیر قرار دهد.

علائم بیماری تاج آبی معمولاً به صورت ترکیبی از مشکلات گوارشی و علائم عمومی ظاهر می‌شود. علائم شایع عبارت‌اند از:

این علائم معمولاً در عرض ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از ابتلا ظاهر می‌شوند و در صورت عدم درمان، می‌توانند به سرعت گله را تحت تأثیر قرار دهند:

• تغییر رنگ تاج و ریش: تاج و ریش بوقلمون به رنگ آبی یا بنفش تیره در می‌آید که ناشی از سیانوز (کمبود اکسیژن) است.
• بیحالی و کاهش فعالیت: پرندگان مبتلا معمولاً گوشه گیر شده و تحرک کمی دارند.
• کاهش اشتها: کاهش مصرف خوراک، یکی از اولین نشانه های بیماری در بوقلمون است.
• اسهال شدید: مدفوع آبکی و سبز مایل به خاکستری که گاهی با بوی تند همراه است.
• کاهش وزن سریع: به دلیل اسهال و کاهش مصرف غذا، پرندگان به سرعت وزن از دست می‌دهند.
• تنفس دشوار: در موارد پیشرفته، مشکلات تنفسی و خس‌خس سینه مشاهده می‌شود.

علل و نحوه انتقال بیماری تاج آبی

همانطور که اشاره شد بیماری تاج آبی عمدتاً توسط ویروس کرونا (متفاوت از ویروس های انسانی) ایجاد می‌شود که به دستگاه گوارش بوقلمون حمله می‌کند. مطالعه ای در PubMed نشان می‌دهد که این بیماری به دلیل انتقال سریع از طریق مدفوع و تماس مستقیم بین پرندگان، به سرعت در گله پخش می‌شود.

نحوه انتقال و شیوع آن به شرح زیر است:

• تماس مستقیم: پرندگان سالم با تماس با مدفوع یا ترشحات پرندگان بیمار آلوده می‌شوند.
• انتقال غیرمستقیم: استفاده از تجهیزات آلوده، آبخوری ها یا کارگرانی که پروتکل های بهداشتی را رعایت نمی‌کنند.
• محیط آلوده: ویروس می‌تواند تا چند هفته در محیط مرطوب و سرد زنده بماند.

بر اساس مطالعه ای در سال ۲۰۲۱ در ژورنال Avian Diseases، بیش از ۶۰ درصد موارد شیوع تاج آبی در مزارع به دلیل عدم رعایت بهداشت در آبخوری ها و بستر بوده است.

تشخیص بیماری تاج آبی از مشاهدات تا آزمایشگاه

تشخیص دقیق بیماری تاج آبی نیازمند ترکیب مشاهدات بالینی و آزمایش های تخصصی است.

• مشاهدات بالینی: بررسی علائم ظاهری مانند تغییر رنگ تاج، اسهال و بیحالی.
• آزمایش های آزمایشگاهی: آزمایش PCR برای شناسایی ویروس کرونا در نمونه های مدفوع یا بافت روده.
• کالبدگشایی: بررسی ضایعات در روده و کبد پرندگان تلف شده.

طبق آمار منتشر شده در سال ۲۰۲۳ توسط انجمن طیور آمریکا، بیماری تاج آبی می‌تواند تا ۳۰ درصد تلفات در گله های جوان ایجاد کند، اگر به موقع کنترل نشود. خوب است با اشتباهات رایج در تشخیص این بیماری نیز آشنا شوید:

• اشتباه با بیماری‌های مشابه: علائم تاج آبی ممکن است با بیماری هایی مانند کوکسیدیوز یا عفونت های باکتریایی اشتباه گرفته شود.
• نادیده گرفتن علائم اولیه: بسیاری از پرورش دهندگان علائم خفیف را به استرس محیطی نسبت می‌دهند.

نحوه درمان بیماری تاج آبی در بوقلمون ها

هیچ درمان اختصاصی برای بیماری تاج آبی وجود ندارد، اما کنترل صحیح می‌تواند تلفات را کاهش دهد. روش های درمانی رایج عبارت‌اند از:

• درمان های حمایتی: تأمین آب و الکترولیت ها برای جبران کم آبی ناشی از اسهال.
• آنتی بیوتیک ها: برای پیشگیری از عفونت های ثانویه باکتریایی، مانند کلی‌باسیلوز.
• مدیریت محیطی: کاهش تراکم گله و بهبود تهویه.

تحقیقات اخیر نشان می‌دهد که استفاده از پروبیوتیک ها در خوراک بوقلمون می‌تواند به تقویت فلور روده و کاهش شدت بیماری کمک کند. در یکی از مزارع تحت نظارت ما، افزودن پروبیوتیک به رژیم غذایی بوقلمون های جوان، میزان بهبودی را تا ۲۰ درصد افزایش داد.

راه های پیشگیری از بیماری تاج آبی در بوقلمون

پیشگیری از بیماری تاج آبی نیازمند یک رویکرد جامع در مدیریت مزرعه است. در ادامه، چند روش کلیدی برای کاهش خطر ابتلا آورده شده است:

• قرنطینه پرندگان جدید: هر پرنده جدید و حتی تخم بوقلمون، باید حداقل ۲ هفته قرنطینه شود.
• ضدعفونی منظم: آبخوری ها، دانخوری ها و بستر باید به صورت دوره ای با مواد ضدعفونی کننده مناسب تمیز شوند.
• مدیریت بستر: بستر باید خشک و تمیز نگه داشته شود، زیرا رطوبت ویروس را فعالل تر می‌کند.
• تغذیه متعادل: استفاده از خوراک با کیفیت بالا که حاوی ویتامین ها و مواد معدنی ضروری باشد، سیستم ایمنی پرندگان را تقویت می‌کند.
• تهویه مناسب: جریان هوای مناسب در سالن پرورش از تجمع گازهای مضر و رطوبت جلوگیری می‌کند.
• کنترل دما: دمای سالن باید متناسب با سن بوقلمون ها تنظیم شود (بین ۲۴ تا ۲۸ درجه سانتیگراد برای بوقلمون های جوان).

دکتر سارا کلارک، دامپزشک متخصص طیور، تأکید می‌کند: «یک برنامه بهداشتی قوی و تغذیه مناسب می‌تواند تا ۸۰ درصد از شیوع بیماری های ویروسی مانند تاج آبی جلوگیری کند.»

تاثیر بیماری تاج آبی بر تولید و سودآوری مزارع پرورش بوقلمون

• تلفات گله: در گله های جوان، میزان تلفات می‌تواند به ۲۰ تا ۳۰ درصد برسد.
• کاهش تولید: پرندگان مبتلا رشد کمتری دارند و وزن گیری آنها کاهش می‌یابد.
• هزینه های درمان: هزینه های دارو، آزمایش و نیروی کار اضافی، سودآوری را کاهش می‌دهد.

از طرفی، بیماری تاج آبی می‌تواند کیفیت گوشت را به دلیل کاهش وزن و استرس متابولیکی کاهش دهد.

اقدامات فوری در مواجهه با شیوع بیماری تاج آبی

1. قرنطینه پرندگان بیمار: پرندگان مبتلا را از گله سالم جدا کنید.
2. ضدعفونی محیط: تمام تجهیزات و سالن را ضدعفونی کنید.
3. تأمین آب تمیز: آبخوری ها را با محلول های الکترولیت پر کنید.
4. مشاوره با دامپزشک: برای تأیید تشخیص و تجویز داروهای مناسب.

سخن پایانی

بیماری تاج آبی به دلیل ماهیت ویروسی و انتقال سریع، یکی از موانع اصلی در پرورش بوقلمون است. شناخت دقیق علائم و پیشگیری به موقع، کلید مدیریت این بیماری است. اهمیت این بیماری در صنعت پرورش بوقلمون بیوتی به دلیل سرعت بالای انتقال و تأثیر منفی آن بر رشد، تولید و حتی بقای گله بسیار قابل توجه است.

در این مقاله دیدیم که این بیماری به ویژه در مزارع با مدیریت ضعیف بهداشتی یا در شرایط استرس‌زای محیطی شیوع بیشتری دارد. با تهیه خوراک و تخم بوقلمون از منابع معتبری مانند میهن ماکیان می‌توانید از بسیاری بیماری ها و چالش های پرورش بوقلمون جلوگیری کنید.

منابع

cabidigitallibrary.org/doi/full/10.5555/19552200690

Histopathology of fasting and bluecomb disease in turkey poults and embryos experimentally infected with bluecomb disease coronavirus – PubMed

۶ Turkey Diseases, Symptoms, and Treatment – Backyard Poultry

Transmissible Enteritis, Bluecomb | The Poultry Site

Transmissible Enteritis of Turkeys (Bluecomb Disease): 1. Preliminary Studies – ScienceDirect

Bluecomb disease of turkeys. II. Antibiotic treatment of poults – PubMed